آشنایی با میز کار و گیره

میز کار همان میز کارگاهی است که در گوشه‌ای از کارگاه قرار می‌گیرد و در کارگاه‌های آموزشی معمولا به هر چهار گوشه آن یک گیره مکانیکی (موازی) و در کارگاه‌های شخصی به یک گوشه آن یک گیره مکانیکی بسته می‌شود و در کارگاه ‌های تأسیسات معمولا به وسط یکی از اضلاع روی میز غیر از گیره مکانیکی یک گیره لوله کشی نیز بسته می‌شود و زیر میز را معمولا کشوبندی می‌کنند و ابزار‌های روزمره را در داخل آن‌‌ها قرار می‌دهند.

در هنگام شروع به کار ابزار‌های مورد استفاده را روی میز به طور مرتب می‌چینند و بعد از اتمام کار ابزار‌‌ها در جای خود در کارگاه قرار گرفته و روی میز و اطراف آن را نظافت می‌کنند. میز کار باید متناسب با قد کارآموز با کارگر انتخاب شود به طوری که کارآموز به راحتی بتواند عمل بریدن و یا سو‌هان کاری و غیره را انجام دهد، ساده ترین روش انتخاب میز کار از نظر ارتفاع آن است که کنار میز کار بایستیم و دست را طوری خم کنیم که مشت زیر چانه قرار گیرد در همین حالت اگر ته آرنج به سادگی روی گیره میز کار قرار گیرد ارتفاع میز کار متناسب با قد انتخاب شده است.

گیره فلزی: برای نگهداری قطعه کار‌هایی که بایستی تحت عملیات سو‌هان کاری یا خمکاری و غیره قرار گیرند از گیره استفاده میشود.

بدنه گیره معمولا از چدن ساخته شده و شکننده است. فک آجدار آن از فولاد سخت است که به وسیله پیچ به بدنه گیره متصل می‌شود. در صورت لزوم می‌توان فک‌‌‌ها را عوض کرد. گیره به طور کلی از دو قسمت تشکیل می‌شود:

۱۔ فک ثابت به وسیله پیچ و مهره به میز بسته می‌شود.

۲۔ فک متحرک با گرداندن دستگیره به وسیله پیچ و مهره داخلی باز یا بسته می‌شود. جنس دسته گیره از فولاد ابزار و پیچ آن از فولاد سخت است.

انواع گیره

گیره‌‌‌ها به انواع و اندازه ‌های مختلف ساخته می‌شود که مهمترین آن‌‌‌ها عبارت است از گیره فلزکاری، آهنگری، نجاری و لوله گیر اندازه گیره ‌‌ها به وسیله طول لبه آجدار آن‌‌‌ها مشخص می‌شود.

 گیره موازی فلزکاری

فک‌های این گیره طوری حرکت می‌کنند که همیشه با هم موازی هستند. گیره موازی برای انجام کار‌های دستی مانند سو‌هانکاری، اره کاری و حدیده و قلاویز کاری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

گیره آهنگری

اگر قطعه کار طوری باشد که مرتب به آن ضربه وارد شود (مانند کار‌های قلم کاری و آهنگری) باید از گیره پایه‌ای و یا گیره آهنگری استفاده گردد زیر این گیره‌ها مقاومت بیشتری در مقابل هر نوع ضربه دارند.

گیره ساده ماشینی

گیره ساده ماشینی در ماشین ‌های فلز تراشی و سوراخکاری برای بستن قطعات کار مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نحوه بستن گیره روی میز

بستن این نوع از گیره‌ها روی میز کار بسیار راحتی است که به سوراخ کردن میز هم نیازی نیست. شما به راحتی و فقط با فشار دادن جک مربوط به پایه گیره به سمت میز می‌توانید گیره رو روی میز کارتون فیکس کنید و به کارتون برسید.

متعلقات میز کار

متعلقات میز کار عبارتند از:

 اره آهن بر

اره آهن بر ابزاری است که برای بریدن قطعات مختلف فلزات به کار می‌رود.

اجزاء اره

اره از دو قسمت مجزا تشکیل می‌شود:

•  کمان اره
• تیغه اره

۱. کمان اره

کمان اره ممکن است ثابت یا قابل تنظیم باشد به کمان اره ثابت فقط تیغه اره‌های به طول معین را می‌توان بست.

کمان اره قابل تنظیم برای استفاده از تیغه اره ‌های به طول ‌های مختلف، مناسب است.

کمان اره معمولا دارای یک لقمه است که یک طرف تیغه اره به آن متصل می‌گردد. با چرخاندن لقمه می‌توان تیغه اره را به طور افقی و یا عمودی به کمان اره بست.

۲. تیغه اره

تیغه اره از فولاد سخت آبدیده و شکننده است. تیغه اره‌‌‌ها با فاصله بین دو سوراخ آن‌‌‌ها و تعداد دندانه‌های آن ‌‌ها در هر اینچ مشخص می‌شود. دندانه‌های تیغه اره را مطابق شکل چپ و راست می‌کنند تا ضخامت شیار بریده شده بیشتر از ضخامت تیغه اره بشود و تیغه اره بتواند به راحتی در شیار بریده شده حرکت کند. جهت دندانه‌های تیغه اره باید به سمت جلو باشد.

فرم دندانه‌های تیغه اره

طول و تعداد دندانه‌‌های تیغه اره‌ها متفاوت است. تیغه اره‌‌های آهن بری در چهار نوع تهیه می‌شود

• تیغه اره‌‌هایی که در هر اینچ ۱۸ دندانه دارد، مخصوص بریدن فولاد‌های سخت می‌باشد.
• تیغه اره‌‌های ۲۴ دندانه در هر اینچ مخصوص بریدن فلزات با سختی متوسط مانند آهن معمولی و مس و لوله ‌های معمولی به کار می‌رود.
• تیغه اره‌هایی که ۳۲ دندانه در هر اینچ هستند برای بریدن کار‌های ظریف مانند: لوله ‌های نازک مسی و ورق‌های فلزکاری به کار می‌روند.
• تیغه اره‌هایی که در هر اینچ ۱۴ دندانه تیغه اره مخصوص میله‌های توپر دارند، مخصوص بریدن فلزات نرم مانند آلومینیم و سرب و مس به کار می‌روند.

قلم

قلم ابزاری است که برای براده برداری از قطعات فلزی و بریدن آن ‌‌ها به کار می‌رود. لبه تیز قلم را در محلی که باید جدا کرد و یا از روی آن براده برداری شود قرار داده با چکش روی سر آن می‌زنند. قلم دارای انواع مختلف است:

۱- قلم دم باریک

این قلم دارای لبه باریکی است که به آسانی در قطعه کار فرو می‌رود و برای در آوردن شیار‌‌ها و جای خار‌‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

۲- قلم نوک گرد

از این قلم برای درآوردن شیار استفاده می‌شود.

٣- قلم نوک الماسی

لبه باریک این قلم بیشتر برای فلزات سخت مورد استفاده قرار می‌گیرد و به سهولت در قطعه کار فرو می‌رود. با قلم نوک الماسی شیار‌‌ها و زوایای کوچک و جای خار‌‌ها را در می‌آورند.

۴- قلم ناخنی

لبه این قلم به شکل منحنی است و برای تراشیدن سطح منحنی و در آوردن شیار در داخل سطوح منحنی به کار می‌رود.

۵- قلم لب پران

از این قلم برای بریدن لبه‌های اضافی قطعات و زدن سر پرچ‌ها استفاده می‌شود

۶- قلم تیزبر

این قلم برای درآوردن شکل‌های مختلف در ورق فلزی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

۷- قلم تخت دم پهن

قلم دم پهن برای بریدن ورقه‌ها و میله ‌های نازک به کار می‌رود. لبه برنده آن به عرض ۳ تا ۵ میلیمتر و زاویه نوک آن ۶۰ درجه است. از این قلم برای هموار کردن سطوح و پاک کردن گروه‌های جوشکاری نیز استفاده می‌شود.

چکش

یکی از نخستین ابزار‌هایی است که بشر ساخته است. در زمان بسیار قدیم بشر عهد حجر با بستن تکه‌ای سنگ به شاخه درختی اولین چکش را اختراع کرد. این ابزار بسیار قدیمی امروز تکمیل شده است ولی هنوز هم چکش از دو قسمت یعنی سر و دسته تشکیل می‌شود. کارگر ماشین کار از سه نوع چکش استفاده می‌کند:

• چکش کروی
• چکش تبری
• چکش تیشه‌ای

چکش کروی بیشتر مورد استفاده ماشین کار قرار می‌گیرد. وزن این نوع چکش از ۲۵۰ گرم تا ۱.۲۵  کیلوگرم است. وزن چکش‌های تیشه‌ای و تبری از ۲۵۰ گرم تا ۹۰۰ گرم است و بیشتر برای کشیدن قطعات فلزی یعنی درازتر و پهن تر نمودن آن‌‌ها یا تخت کردن انت‌های میخ پرچ‌ها یا پهن کردن بابیت به کار می‌رود.

چکش را از فولاد ابزار کم کربن می‌سازند و آب می‌دهند. پس از آب دادن آن را می‌تابانند تا رنگ سوراخ آن به رنگ آبی و رنگ بقیه قسمت‌‌های آن به رنگ زرد تیره میل کند.

سوراخ چکش بیضی شکل است. دسته چکش را که معمولا از چوب سخت ساخته می‌شود به وسیله گوه‌های چوبی با آهنی در سوراخ چکش محکم می‌کنند. سر دسته چوبی در اثر فرو رفتن گوه در آن می‌ترکد و سوراخ چکش را پر می‌کند. طول دسته چکش باید متناسب با وزن آن انتخاب شود. اگر دسته خوب در سوراخ چکش محکم شود محور دسته با محور سوراخ چکش زاویه قائمه می‌سازد.

چکش نرم

چکش‌‌هایی که سر آن‌‌ها از کائوچو یا مس یا برنز با چوب، ساخته می‌شود به نام چکش نرم معروف است. از این چکش‌ها برای میزان کردن کار در ماشین‌های فلز تراشی و محکم کردن و بیرون کشیدن سنبه‌ها از سوراخ قطعات کار یا در جایی استفاده می‌کنند که کف سخت چکش فولادی ممکن است به لبه سطح قطعه ماشینکاری شده صدمه بزند. وزن این چکش ‌‌ها از ۲۵۰ گرم تا  ۳.۵ کیلوگرم است.