توانایی سوهان کاری قطعات کار

سوهان وسیله است که بیشتر اوقات در صنعت چوب و فلز مورد استفاده قرار می‌گیرد. این وسیله برای صاف و هموار کردم وسایل ظریف مورد استفاده قرار می‌گیرد، همینطور برای تمیز، نرم، تیز و صاف کردن قطعات هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. سوهان‌ها معمولا از بدنه‌ای آجدار و دسته‌های پلاستیکی و چوبی تشکیل می‌شوند که در ادامه توضیح کاملی می‌دهیم.
به انجام براده برداری و تکه برداری از سطح وسایل مختلف، سوهان‌کاری می‌گویند و از این روش به ‌منظور ایجاد فرم و شکل نقشه روی سطح وسایل استفاده می‌شود و همچنین می‌توان با کمک سوهان‌کاری در کار تغییر شکل ایجاد کرد که این تغییر از نظر اندازه در جهت زاویه و عرض و طول است.

انواع سوهان کاری

سوهان ابزاری است که به وسیله آن از روی فلزات براده برداری می‌کنند و آن‌ها را به شکل دلخواه در می‌آورند. سوهان از فولاد آبدیده ساخته شده و شکننده است.

سوهان از قسمت‌های زیر تشکیل می‌شود:

۱- پاشنه ۲- پهلو ۳- دسته ۴- نوک ۵ طول

 دسته سوهان از چوب یا لاستیک یا کائوچو است. دم سوهان داخل دسته سوهان می‌شود. بعضی از سوهان‌های کوچک احتیاج به دسته ندارد. بدنه سوهان که روی آن آج زده شده است عمل براده برداری را انجام می‌دهد.

انواع آج سوهان

یک آجه – دو آجه . آج درشت

سوهان‌های یک آجه برای ساییدن مواد نرم مانند آلومینیم، کائوچو و لاستیک سخت و سوهان دو اجه برای ساییدن فلزات سخت به کار می‌رود.

شناسایی و انتخاب سوهان

فاصله بین نوک سوهان تا پاشنه آن را طول سوهان می‌نامند. سوهان‌ها معمولا به طول‌های ۴، ۶، ۸، ۱۰، ۱۲، ۱۴ اینچ ساخته می‌شوند. سوهان‌ها را بر حسب زبری و نرمی و طول و تعداد آج آن‌ها به ترتیب زیر شماره بندی می‌کنند:

۲ – ۳ – ۴ – ۵ – ۶ – ۷ – ۸- ۱- ۰ ریزی و درشتی آج سوهان متناسب با طولشان تفاوت می‌کند مثلا آج سوهان شماره ۲ به طول ۸ اینچ با آج سوهان شماره ۲ به طول ۱۲ اینچ تفاوت دارد.

سوهان را از لحاظ شکل طبقه بندی می‌کنند.

1. سوهان تخت که بیشتر از سوهان‌های دیگر به کار می‌رود و از آن برای کارهای عمومی در فلزکاری استفاده می‌کنند.
2. سوهان تخت بغل صاف مثل سوهان تخت است، که پهلوهای آنرا آج نمی زنند، تا بغل کاری را نساید.
3.  سوهان نیم گرد برای سوهان کاری سطوح منحنی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
4. سوهان گرد، برای سوهان کاری داخل سوراخ‌ها و قوس دادن به قطعه کار به کار می‌رود.
5. سوهان چهارگوش برای چهار گوش کردن سوراخ‌ها و سون کاری شیارها استفاده می‌شود.
6. سوهان سه گوش برای ساییدن گوشه‌های داخلی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در سوهان کاری گاهی از سوهان ذوزنقه، سوهان کاردی، سوهان خنجری، سوهان زنانه ای، سرشار چهارگوش زبانه‌ای و سوهان گُرده ماهی نیز استفاده می‌کنند. سوهان کاری برای در آوردن چاک‌ها و شیارهای زاویه دار مورد استفاده قرار می‌گیرد.

شناسایی اصول سوهان کاری قطعات تا حد گونیا کاری

در سوهان کاری باید ارتفاع گیره از سطح کارگاه به اندازه‌ای باشد که وقتی کارگر کنار میز کار می‌ایستد آرنج او روی گیره برسد.

طرز بستن کار

در سوهان کاری باید کار را به گیره مخصوص سوهان کاری محکم بست. برای این منظور کار را بین دو فک گیره قرار دهید و به وسیله پیچاندن دسته گیره فک‌ها را به هم نزدیک کنید تا کار را محکم نگه دارد. برای جلوگیری از زخمی شدن قطعات پرداخت شده از لب گیره‌هایی که از فلزات نرم و یا فیبر سخت ساخته شده است استفاده کنید.

روش سوهان کاری

در زیر تراشی دسته سوهان را طوری با دست راست بگیرید که انگشتان شما زیر دسته سوهان و شست شما بالای آن قرار گیرد. انتهای شست دست چپ را روی نوک سوهان قرار دهید و در موقع سوهان کشی سعی کنید تمام سطح سوهان با کار تماس داشته باشد. سوهان را با فشار دست به جلو حرکت دهید تا در اثر تماس آج‌های سوهان با کار عمل براده برداری انجام گیرد.

هنگام عقب کشیدن سوهان نباید روی آن فشار بدهید چون تیزی آج‌ها به سمت جلو است و اگر موقع عقب کشیدن سوهان روی آن فشار دهید آج‌های آن کُند می‌شود. فشار سوهان باید روی محلی باشد که می‌خواهید بسائید.

سمباده کاری

پس از عمل پرداخت کاری به وسیله سوهان از کاغذ سمباده استفاده می‌شود. کاغذ سمباده متناسب با زبری و نرمی آن درجه بندی شده است.

عملیات سوهان کاری

برای سوهان کردن سطح کار باید اول یک سطح آن را سوهان کرد و سپس بقیه سطوح را نسبت به این سطح طبق نقشه با زاویه مطلوب سوهان کاری نمود. برای کنترل زوایای قطعه کار از گونیای مخصوص استفاده کنید.

نکات مهم برای سوهان کاری

 ۱- از به کار بردن سوهان بی دسته خودداری کنید.

۲- روی سطحی که سوهان کاری می‌شود دست نکشید.

 ۳- کار را در گیره محکم ببندید.

۴- برای جلوگیری از خستگی در موقع سوهان کاری بدن خود را در وضع صحیح نگه دارید.

 ۵- از سوهان بزرگ دنده درشت برای سوهان کاری سطوح باریک استفاده نکنید.

۶- سوهان‌های زبر را از عرض آن‌ها روی کار نکشید زیرا سطح کار زبر و پرداخت کاری آن دشوار می‌شود.

۷- در سوهان کاری سطوح دقیق انگشت سبابه و شست خود را روی قسمتی از سوهان که با کار تماس دارد قرار دهید و مسیر حرکت سوهان را کوتاه‌تر کنید.

٨- سوهان را گاهی به چپ و گاهی به راست بکشید تا از روی اثر سوهان بتوانید صاف بودن کار را کنترل کنید. اگر عمل سوهان کاری به دقت انجام گیرد در صورت تغییر جهت کشیدن سوهان اثر سوهان کاری فورا در تمام کار نمایان می‌شود.

۹- هنگام سوهان کاری با سوهان‌های نازک مثل سوهان‌های کلید سازی و زرگری با شست به وسط سوهان فشار دهید و با نوک انگشت سبابه سر سوهان را بالا نگه دارید تا به طرف پایین خم شود وگرنه سطح سوهان کاری شده انحناء پیدا می‌کند.

تمیز کردن سوهان

در موقع سوهان کاری اغلب براده در آج‌های سوهان گیر می‌کند و سطح صاف قطعه کار را خراش میدهد و عمل براده برداری به خوبی انجام نمی‌گیرد. برای پاک کردن سوهان‌های دنده درشت از برس سیمی و یا ورق فلزی نرم و برای سوهان‌های نرم از قطعه چوب و یا ورق برنجی استفاده کنید.