توانایی تشخیص عوامل مؤثر محیط کار

در و دیوار، کف، پنجره‌های کارگاه و به طور کلی تجهیزات یک کارگاه که به طور مرتب و منظم در نقاط مختلف کارگاه قرار گرفته‌اند از عوامل فیزیکی محیط کار می‌باشند.

آشنایی با عوامل فیزیولوژیکی محیط کار

حرارت، نور، فشار، سر و صدا، ارتعاش، الکتریسیته و انواع اشعه از عوامل فیزیولوژیکی محیط کار می‌باشند. برای نمونه اثرات فیزیولوژیکی روانی صدا در اینجا توضیح داده می‌شود.
در محدوده اثرات فیزیولوژیکی روانی، صدا بیشتر بر روی خواب و یا طرز ایفاء کارها و وظایف اثر می‌گذارد و در حد اثرات اجتماعی – روانی باعث تحریک اعصاب و ناراحتی می‌شود.

اثرات فیزیولوژیکی صدا

خستگی شنوایی و حالت ماسکه کردن مهم‌ترین اثرات مستقیم فیزیولوژیکی هستند. این اثرات از حدود ۹۰ دسی بل شروع می‌شود و حداکثر آن در ۴۰۰۰ هرتز می‌باشد. خستگی شنوایی به نسبت شدت صوت زیاد می‌شود که در این مورد ممکن است با وز وز کردن گوش و سوت کشیدن پرده گوش همراه باشد. اثر ماسکه کردن وقتی گفته می‌شود که رسائی و قابلیت شنیدن یک صدا وقتی سروصدا زیاد وجود دارد کم شود و حالت هوشیاری در شنوایی را تقلیل دهد. صدای ماسکه کننده حد قابلیت شنوایی بعضی صوتها را تغییر می‌دهد و این اثر وقتی بیشتر خواهد بود که فرکانس صدای ماسکه کننده و صوت ماسکه شده به هم نزدیک باشند.

وقتی شدت صدای ماسکه کننده زیاد بشود اثرات آن پیشرفت کرده، فرکانس‌های بالاتر را هم شامل می‌شود. صدا اثرات متعدد فیزیولوژیکی غیر اختصاصی دارد که اهمیت آن به خوبی درک نشده است. با توجه به سیستم قلبی عروقی، صدا ممکن است تعداد ضربانات قلب را تغییر دهد. صدا همه جریان خون را تغییر داده و روی فشار خون تأثیر می‌گذارد. سیستم تنفسی نیز به صدا عکس العمل نشان می‌دهد که ناشی از حالت آماده باش یا احساس خطر یا ناراحت بودن است. اثرات صدا در چشم به صورت باز شدن مردمک چشم، تنگ شدن یا کم شدن میدان دید، کم شدن قدرت تشخیص رنگ و از بین رفتن بینایی در شب دیده شده است. تغییر در ترکیبات خون و سایر مایعات بدن نیز گزارش شده‌اند که افزایش یا کاهش قند خون و اثرات آن بر روی سیستم آندوکرین از آن جمله‌اند.

آشنایی با عوامل شیمیایی محیط کار

عوامل شیمیایی مورد مصرف در صنعت سبب به وجود آمدن اکثر بیماری‌ها و مسمومیت‌های ناشی کار می‌باشند. برای طبقه‌بندی بیماری‌های ناشی از عوامل شیمیایی متدهای مختلفی به کار برده شده ولی به نظر بهترین روش طبقه‌بندی با توجه به راه دخول به بدن می‌باشد که با توجه به این امر تقسیم‌بندی زیر را می‌توان انجام داد.

الف) بیماری‌ها و مسمومیت‌هایی که ناشی از جذب مواد از طریق دستگاه گوارشی می‌باشند.

از موادی که از این طریق ممکن است وارد بدن گردیده و ایجاد ناراحتی نمایند آرسنیک، فسفر و سیانورها قابل ذکرند.

ب) بیماری‌ها و مسمومیت‌هایی که ناشی از جذب مواد از طریق دستگاه تنفسی می‌باشند. ذرات گرد و غبار، گازها و دود از این طریق جذب می‌گردند.

ج) بیماری‌ها و مسمومیت‌هایی که ناشی از جذب مواد از طریق پوست می‌باشند مانند جذب تترا اتیل سرب، آنیلین، تی ان تی و فنول.

آشنایی با عوامل بیولوژیکی محیط کار

عوامل بیولوژیکی را که سبب آلودگی خاک محیط کار شده و موجب بروز بیماری در انسان می‌گردند می‌توان به سه گروه زیر تقسیم نمود:

١- اورگانسیم‌های بیماری زای دفع شده انسان که به وسیله تماس مستقیم با خاک آلوده و یا مصر میوه و سبزیجات روئیده شده در خاک آلوده، به انسان منتقل می‌شود. (انسان – خاک – انسان)

۲- اورگانیسم‌های بیماری زای حیوانات که در اثر تماس مستقیم افراد با خاک آلوده به مواد دفعی حیوانات به انسان منتقل می‌گردد (حیوان – خاک – انسان)

٣- ارگانیسم‌های بیماری زا که به طور طبیعی در خاک یافت هستند و مهم‌ترین بیماری‌هایی که در این دسته جای دارند قارچ‌ها، گزاز و بوتولیسم می‌باشد.

 شناسایی اصول تشخیص عوامل مؤثر محیط کار

برای شناسایی اصول تشخیص عوامل مؤثر محیط کار توجه به نکات زیر از ضروریات می‌باشد.

١. تعیین شرایط مطلوب برای کار کردن از نظر نور حرارت، تهویه، رطوبت، طرح متناسب ماشین، سروصدا و تجهیزات آن، تنظیم رضایت بخش مراحل مختلف کار به طوری که فشار عصبی را در انسان به حداقل برساند.

۲- تعیین مناسب شغل برای افراد با سنین مختلف با توجه به معلومات، هوش،  قدرت جسمی و ظرفیت روحی متفاوت در هر یک از آن‌ها.

۳- ایجاد وضع مساعد ارتباطات انسانی در محیط صنعت  و کار با توجه به مسائل روانی.

۴- تحقیقات و به کار بردن روش‌های علمی در مسائل مختلف بهداشت که در بالا بردن سطح بهداشت محیط‌های مختلف کار مؤثر می‌باشد.

به طوری که تحقیقات در مسائل پزشکی، بیولوژی ،شیمی و مهندسی مربوط به بهداشت کار یک جنبه مهم در مرحله سازندگی است.

۵- آموزش مسائل بهداشتی: منظور آشنا نمودن کارآموز یا کارگر به نحوه انجام صحیح کار، نحوه استفاده صحیح از وسایل حفاظت فردی، خطرات موجود در محیط کار، رعایت اصول بهداشت فردی و به طور کلی نحوه پیشگیری از می‌باشد.

۶- بهداشت محیط کار

از ایجاد سر و صدای شدید و ناهنجار در محیط کار باید جلوگیری شود. زیرا سر و صدای زیاد قدرت تفکر و تجسس را ضعیف می‌نماید.

از نظر حفظ سلامتی، هوای محیط کار بسیار مهم است و دائما باید تهویه و تعویض شود تا زیبائی به کارآموز و یا کارگر نرسد. به همین منظور بهتر است در محیط کار هواکش نصب شود تا کلیه گرد و غبار و یا دود و گاز به وسیله آن خارج گردد و هوای تمیز وارد کارگاه شود.

درجه حرارت کارگاه باید متعادل باشد. بهترین و مناسب‌ترین درجه حرارت برای کارگاه بین ۱۲ تا ۱۸ درجه سانتیگراد و برای کلاس بین ۱۸ تا ۲۰ درجه سانتیگراد است.

دیوارها، شیشه پنجره‌ها، کف کارگاه باید فوق العاده تمیز باشند.

۷- نظم و ترتیب

کلیه تجهیزات کارگاه به خصوص میزهای کار باید همیشه تمیز و مرتب باشند و تنها ابزارهایی که برای انجام کار احتیاج است باید روی میزها قرار داده شوند. هر ابزار باید جای مخصوصی برای خود داشته باشد. آشغال‌ها را در زباله دانی باید ریخت و روغن و مواد نفتی ریخته شده بر کف کارگاه را باید فورا پاک نمود.

۸ – لباس کار و طرز رفتار در کارگاه

معقول‌ترین لباس در محیط کارگاه، لباس یک تکه یا روپوش و شلوار می‌باشد که هیچگونه پارگی در آن وجود نداشته باشد برای اینکه پارگی‌های لباس به قسمت‌های محرک دستگاه گیر می‌کند و نیز موقع کار نمودن با دستگاه‌هایی که بعضی از قسمت‌های‌شان محرک می‌باشد. حتما آستین‌های لباس کار را تا بالای آرنج بالا برد. انگشتر و ساعت را در موقع کار در می‌آورند زیرا احتمال ایجاد خطر می‌باشد. لباس کار نامرتب و رعایت نکردن دستورهای ایمنی در مورد کاری که انجام می‌دهید ممکن است ایجاد خطر نماید. برای حفاظت چشم در مقابل عوامل خارجی از عینک‌های حفاظتی استفاده باید نمود. موی سر را کوتاه نگه دارید یا کلاه کپی به سر بگذارید.

۹- حفاظت در مورد کپسول‌های آتش نشانی کارگاه

الف – از دست زدن و جابجا کردن کپسول‌های ضد حریق خودداری شود.

ب – کپسول‌های ضد حریق روزانه در محل نصب آن نظافت گردد، بدون این که به پلمپ یا کارت بازدید آن خدشه ای وارد شود.

ج – از دست زدن به پلمپ شیر سیلندر گاز خودداری شود، بدیهی است کپسول بدون پلمپ به منزله خالی یا مصرف شده تلقی می‌گردد، در صورت مشاهده این وضع مسؤل مربوطه را آگاه ساخت.

د. لازم است در کنار کلیه کپسول‌های ضد حریق دستورالعمل طرز استفاده صحیح آن‌ها نصب گردد. ۱۰- رفتار عمومی در کارگاه:

• هیچوقت در محیط کارگاه ندوید بلکه با دقت و احتیاط راه بروید.
• دستگاهی را دستکاری نکنید و هیچوقت بدون اجازه ماشین‌ها را به کار نیندازید آن‌ها را تست نکنید.
• هرگز از زیر بارهای آویزان رفت و آمد ننمایید.
• هرگز در محیط کارگاه شوخی نکنید چون شوخی با دست خطر جدی دارد.